ရခုိင္ဆုိေရ နာမကုိယ္တုိင္ကပင္ အမ်ိဳးအႏြယ္ကုိ ေစာင့္ေရွာက္ေရဆုိေရ အဓိပၸါယ္ပါ။"အမ်ိဳးသီလ ႏွစ္ဌာနကုိ ျပည့္၀မဏၰိဳင္ ေစာင့္စြမ္းႏုိင္သည့္ ရကၡိဳင္နာမ ဘဲြ.မည္လွျဖင့္ အနႏာၱသညွာ ေခၚအပ္ရာတည္း"ဆုိပနာလည္း သ်ွင္နဂိႏၵေမာ္ကြန္းအလၤာကာလည္း ရွိျပီးသားပါ။ အမ်ိဳးနန့္သီလကို ေစာင့္ေရွာက္ေတလူမ်ိဳးဆုိပနာလည္
း ကမာၻအလယ္မွာ ထည္ထည္၀ါ၀ါ ရပ္တည္ခေရ လူမ်ိဳးဆုိပနာ ဂုဏ္ယူ၀င့္ၾကြားနိန္စြာ အခုခ်ိန္ထိပင္ ျဖစ္ပါေရ။
၂၀၀၄ ေလာက္က ျဖစ္ပါေရ။ကြ်န္ေတာ္မေလးရွားကုိ ထြက္လာေရ ကုမၸဏီတစ္ခုပါ။ကုမၸဏီနာေမက အာဘာဖီးကုမၸဏီလီမီတက္(လမ္း၃၀) အထက္လမ္းပါလား မသိ။ေကာင္းလည္း မမွတ္လုိက္ပါဗ်ာယ္။ယင္းကုမၸဏီပုိင္ရွင္က အျငိမ္းစား ဗုိလ္မွုဳးၾကီးစိန္ေဖ ရခုိင္သားပါ။ေျမာက္ဦးဇာတိပါ။သူမယားကေတာ့ ရွမ္းမပါ။ကြ်န္ေတာ္မေလးရွားကုိ မထြက္လာခင္ တစ္ပတ္အလုိေလာက္မွာ မေလးရွားကုိ အလုပ္လားလုပ္ဖုိ့အတြက္ ေဖ့သာ ပီးရပါေရ။ယင္းအခ်ိန္က ေဒၚလာစ်ီးက ၉၀၀ ေပါက္စ်ီးရွိပါေရ။အစခါ ကုမၸဏီနန့္ ေျပာထားေရ အခါ ေပါက္စ်ီးအတိုင္းပီးရဖုိ့လုိ့ ေျပာထားကတ္ပါေရ။ယင္းနိန့္ ကုမၸဏီကုိ ေဖသာ ရွင္းဖုိ့လာေရခါ ယင္းကုမၸဏီက တာ၀န္ခံမန္ေနဂ်ာဗမာက ေဖ့သာ ၈သိန္း ေတာင္းပါေရ။ကြ်န္ေတာ္က ေဒၚလာ၈၀၀ ဆုိေက အခု ေဒၚလာစ်ီးနန့္ ဆုိေက ၇သိန္း၂ေသာင္းရာ ပီးရပါဖုိ့။ယင္းေလာက္ရာ က်ဖုိ့လုိ့ ျပန္ေျပာလုိက္ေတ။ယင္းသူက မရလုိ့ ျပန္ေျပာ၊ကြ်န္ေတာ္က ရေရလုိ့ ျပန္ေျပာနတ္၊ေနာက္ဆုးံမွာ ကြ်န္ေတာ္က ဗုိလ္မွဴးၾကီးစိန္ေဖနန့္ တိြ.ဖုိ့ေတာင္းပါေရ။ယင္းလူက အတိြ.မပီးပါ။
ကြ်န္ေတာ္မရရေအာင္ တိြ.ဖုိ့ေတာင္းမွ တိြ.ခြင့္ပီးပါေရ။ကြ်န္ေတာ္လည္း ယင္းအခင္ကုိ တိြ.တိြ.ခ်င္း အခင္ ကြ်န္ေတာ္က ရခုိင္ကပါ။အခင္လည္း ေျမာက္ဦးသားလုိ့ သိရပါေရ။ယင္းအတြက္နန့္ အခင္က ရခုိင္သားျဖစ္လုိ့ ေဒကုမၸဏီနန့္ လာအပ္လာစြာပါ။အခု ေဒၚလာစ်ီးက ကာလေပါက္စ်ီး ၉၀၀ ရာ ရွိပါေရ။ျမန္မာေငြနန့္ဆုိေက ၇၂၀၀၀၀ ေသာင္းရာ ပီးရပါဖုိ့ပါေဒ အခင္။တစ္ေခါက္ေခ်ေလာက္ ကူညီပါ လုိ့ ေျပာလုိက္ပါေရ။ေအအခါ ယင္းအခင္က ရေရ ယင္းေလာက္ရာ ပီးခလုိ့ ဗမာစကားနန့္ ျပန္ေျပာပါေရ။ကြ်န္ေတာ္လည္း ေက်းဇူးတင္ပါေရ အခင္။ေနာက္လူတိမေလးရွားကုိ လားဖုိ့လူတိရွိခေက ကြ်န္ေတာ္ အခင္ရုိ့ကုမၸဏီကုိရာ လႊတ္လုိက္ပါေရလုိ့ ေျပာပနာ က်သင့္ေရေဖ့သာကုိ တစ္ပါတည္းပီးပခပါေရ။
ယင္းအခင္က ရခုိင္သားျဖစ္လုိ့ စာနာမွုေခ်ရွိလို့ ေလ်ွာ့ပီးလုိက္ေရ သေဘာပါ။ေယေကေလ့ ေျပာခ်င္စြာက သားသမီးတိပါ။သားသမီးတိအားလုးံ ဗမာစကားေျပာကတ္ပါေရ။ယင္းအခင္ကုိယ္တိုင္ကလည္း ရခုိင္အခ်င္းခ်င္းျဖစ္လုိ့ေတာင္ စစ္တပ္မွာ အနိန္ၾကာလုိ့လားမေျပာတတ္ပါ။ရခုိင္စကားနန့္ မေျပာပါဗ်ာယ္။ရခုိင္ျပည္မွာနိန္ကတ္ေတလူတုိင္းနီးပါး သိကတ္ေတ အတုိင္း ေျမာက္ဦးသားရုိ့မည္သည္ ရခုိင္စကားကေကာင္းေျပာတတ္ကတ္ပါေရ။ယင္းပုိင္နန့္ ပင္ မေလးရွားကုိ ထြက္ဖုိ့နိန့္ ေရာက္လာပါေရ။
ယင္းနိန့္မွာ ယင္းအခင္သားသမီးတိထဲက သားၾကီးတစ္ေယာက္ ျဖစ္သူ က ေလဆိပ္ကုိ လုိက္ပုိ့ပါေရ။အသက္က ၃၅နွစ္ေလာက္ ရွိပါဖုိ့ ထင္ပါေရ။သူနန့္ဟုိအေၾကာင္း ေဒအေၾကာင္းေခ်တိကုိ စကားေျပာျဖစ္ကတ္ပါေရ။ယင္းအကုိပုံစံက အဖရခုိင္မ်ိဳးရုိးဘက္ကုိ ရခုိင္လူမ်ိဳးကုိ ခ်စ္တတ္ေတပုံမေပါက္ပါ။ဇာလူမ်ိဳးေရလုိ့ ခံစားခ်က္မရွိ။အမိျဖစ္သူ ရွမ္းမကုိေတာ့ ခင္တြယ္ပုံပါ။ရွမ္းေစာ္ဘြားအမ်ိဳးအႏြယ္လုိ့ ၾကားသိရပါေရ။အခုၾကားရေရသတင္းအရ ဦးစိန္ေဖအနားယူျပီး သားျဖစ္သူက ယင္းကုမၸဏီကို ဆက္လက္လုပ္ကုိင္နိန္ေရလုိ့ သိရပါေရ။
ကြ်န္ေတာ္ပုိင္ပုဂၢိဳလ္မ်ဳိးတစ္ေယာက္ေလာက္က လားပနာ ကြ်န္ေတာ္ရခုိင္သားပါ။ကြ်န္ေတာ္ကို ကူညီပါအုုးံ ဆုိပနာ လားေျပာခီလုိ့ကေတာ့ ထူးဖုိ့မထင္ပါ။
ရွမ္းေစာ္ဘြားမကလုိ့ ဇာပင္ျဖစ္လီဗ်ာယ္စီ မေျပာလုိပါ။ေျပာခ်င္စြာက ရခုိင္သားတစ္ေယာက္က လူမ်ိဳးျခားတစ္ေယာက္ကုိ ယူလုိက္ျခင္းေၾကာင့္ ရလာေရ ရလဒ္ပါ။သားသမီးတိလည္း ရခုိင္စကားမေျပာတတ္။ရခုိင္မက်၊ရွမ္းမက်၊ရခုိင္ရွမ္းလုိ့ေခၚပါဖုိ့လား။ရွမ္းရခုိင္လုိ့ေခၚပါဖုိ့လား။ဟုိမေရာက္ေဒမေရာက္ ရရုိင္းေခ်ေျပာရဖုိ့ဆုိေက ဖားတစ္ပုိင္း၊ငါးတစ္ပုိင္းပါ။ယင္းသားသမီးတိကလည္း ရွမ္းမကုိ မယူကတ္ေကေတာင္မွ ဗမာမကုိ ယူဖုိ့ကေတာ့ က်ိန္းသီပါေရ။ေယေက ရခုိင္မ်ိဳးဆက္ ျပတ္ပါဗ်ာယ္။ယင္းအခင္ပုိင္ လူမ်ိဳး ရခုိင့္အသုိင္းအ၀ုိင္းထဲမွာ ဇာေလာက္ထိ ရွိနိန္ကတ္ေမ မသိပါ။ေဒပုိင္ရာ အမ်ိဳးနန့္သီလကုိ မေစာင့္ထိန္းပဲ နီးစပ္ရာကုိယူ၊ဗမာျပည္မွာနိန္လုိ့ ဗမာမနန့္ယူ၊ရွမ္းျပည္နယ္မွာ တာ၀န္က်လုိ့ ရွမ္းမနန့္ယူကတ္လီကတ္ဖုိ့ဆုိေက ရခုိင္ဆုိေရ လူမ်ိဳး ေပ်ာက္လားဖုိ့က အေသအခ်ာပါ။တံငါနားနီး တံငါ မုဆုိးနားနီး မုဆုိးဆုိေရ အယူ၀ါဒတိကို ေဒအမ်ိဳးနန့္သီလ မ်ိဳးေစာင့္ျခင္းတရားနန့္ ပတ္သတ္လာပါေက တံငါနားနီး တံငါ မုဆုိးနားနီးဆိုေရ အယူ၀ါဒတိကုိ ေဘးမွာ ခ်ပလုိက္သင့္ပါေရ။
"ကြ်န္းတြင္ဇမၺဴ လူတြင္ရခိုင္၊
ၾကိဳင္ဘိသတင္း၊ ကင္းဘိအၿပစ္၊
ခ်စ္သည့္အမ်ိဳး၊ ၾကိဳးသည့္လံု႔လ၊
ၿမတ္စာဂနန္႔၊
ႏွစ္ဝနတ္လူ၊ ခ်စ္ၾကည္ၿဖဴသည္၊
နိဗၺဴ ဆုေတာင္း ၿပည့္အံ့တည္း။“ဆုိပနာလည္း ဗုဒၶဝင္အလကၤာ မွာ ေဖာ္ျပထားပါေရ။
အမ်ိဳးကုိခ်စ္ျခင္းသည္ မဂၤလာတစ္ပါးပါ။လူမ်ိဳးတုိင္း လူမ်ိဳးတိုင္းသည္ သူရုိ့လူမ်ိဳးကုိ ခ်စ္ကတ္ပါသည္။ယင္းလူမ်ိဳးတိထဲမွ ရခုိင္လူမ်ိဳးရုိ့သည္လည္း မ်ိဳးကုိ ကေကာင္းခ်စ္ကတ္ပါသည္။ေဒပုိင္ ရခုိင္လူမ်ိဳးတိ မ်ိဳးခ်စ္ခကတ္လုိ့လည္း ရခုိင္လူမ်ိဳးဆုိပနာ ကမာၻေျမၾကီးေပၚမွာ ရပ္တည္နိန္ႏုိင္ျခင္း က်န္ရွိနိန္ျခင္း ျဖစ္ပါေရ။ ၁၇၈၄ ဒီဇင္ဘာလ ၃၁ရက္နိန့္ ျပာသုိလျပည့္ေက်ာ္(၇)ရက္ စနိန္နိန့္မွာ ဗမာဘုရင္ ေမာင္၀ုိင္း က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပုိက္ခလုိ့ ရခုိင္လူမိ်ဳးတိ ဗမာက်ဴးေက်ာ္သူရုိ့၏ လူမ်ိဳးျပဳန္းသတ္ျဖတ္မွုကုိ ခံခရလုိ့ေတာင္မွ သက္ရွင္ပနာ က်န္ဟိလုိက္ေရ ရခုိင္လူမ်ိဳးတိက အမ်ိဳးဂုဏ္ကုိ မေဖာက္ဖ်က္ပဲ အမ်ိဳးနန့္သီလကို ေစာင့္ထိန္းခကတ္လုိ့ ကုိယ္လူမ်ိဳးကုိရာ ကုိယ္အထင္ၾကီးေလးစားတန္ဖုိးထားပနာ ကုိယ္လူမ်ိဳးတစ္မ်ဳိးတည္းကုိရာ လက္ဆက္ ေပါင္းဖက္ခကတ္လုိ့ ရခုိင္လူမ်ိဳးဆုိပနာ က်န္ရွိနိန္ျခင္းျဖစ္ပါေရ။ရခုိင္လူမ်ိဳးတိ၏ မ်ိဳးေစာင့္ျခင္းတရားသည္ အံ့မခန္းပင္တကား။မ်ိဳးကုိခ်စ္လွ်င္ မ်ိဳးေစာင့္တရားကုိ လက္ကုိင္ထားျပီး မ်ိဳးကုိ မဖ်က္သင့္ပါ။
ရခုိင္လူမ်ိဳးတစ္ေယာက္ ျဖစ္နိန္ယင္းသားနန့္ သူခ်ပီးခေရ သူ့ခႏၶာကုိယ္က သြီးစက္တိက ရခုိင္ဆုိေရမ်ိဳးဆက္တိအတြက္ မဟုတ္စီပဲ အျခားလူမ်ဳိးတစ္မ်ိဳးအေပၚ ျဖစ္ခပါက ၄င္းသြီးစက္သည္ ရခုိင္ဆိုေရ မ်ိဳးရုိးကုိ ဖ်က္စီးပလုိက္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ရခုိင္လူမ်ိဳးအတြက္ ပီးဆပ္နိန္ပါေရဆုိပါေက ရခုိင္ဆုိေရ အမ်ိဳးနန့္သီလကုိေတာ့ အနည္းဆုးံ ေစာင့္ထိန္းသင့္ပါေရ။ကြ်န္ေတာ္ကုိ နရီဥြရာ အယ္ဒီတာ ဦးခုိင္ျမတ္ေက်ာ္ မိန္းဖူးေရ စကားတစ္ခြန္း အခုထက္ထိ အေတာ့ေပၚနိန္ဆဲပါ။သူမိန္းေရမိန္းခြန္းက ရခုိင္လူမ်ိဳးကုိ ခ်စ္ပါလားလတ္။ကြ်န္ေတာ္က အခင္ ကြ်န္ေတာ္က ရခုိင္သားပါ။ရခုိင္ကုိ ခ်စ္ပါေရနန္းရာ ျပန္ေျဖလုိက္ပါေရ။
ေအအခါ ယင္းအခင္က ရခုိင္လူမ်ိဳးကုိ ခ်စ္ေက..ေအာက္သမ(ဗမာမ)ျဖစ္စီ၊လူမ်ိဳးျခားျဖစ္စီ ဇာအတြက္မယူပါေလလတ္။ဇာျဖစ္လုိ့လဲ ဆုိေက မ်ိဳးကုိခ်စ္ေတလုိ့ ေျပာနိန္ကတ္ေတ ရခုိင္အတတ္ပညာရွင္တိက အမ်ားအားျဖင့္ ဗမာမမဟုတ္ေက လူမ်ိဳးျခားတိနန့္ေဂ်း ယူထားကတ္စြာျဖစ္လုိ့လုိ့ ေျပာပါေရ။ကြ်န္ေတာ္က ျပန္လုိ့ေစာဒက တက္မိပါေရ။ယင္းခ်င့္က မ်ိဳးကုိ ခ်စ္ေတလုိ့မေခၚပါ။
မ်ိဳးကုိခ်စ္ေတဆုိပါေက ကုိယ့္လူမ်ိဳးကုိရာ ယူသင့္ပါေရ။အမ်ိဳးနန့္သီလကိုေတာ့ ေစာင့္ထိန္းသင့္ပါေရ။ကြ်န္ေတာ္ကလည္း ရခိုင္အမိ။ရခုိင္အဖဘက္က ေပါက္ဖြားလာပါေရ။ကြ်န္ေတာ္မ်ိဳးဆက္တိလည္း ယင္းပုိင္ရာ ျဖစ္သင့္ပါေရ။ျဖစ္ရပါဖုိ့။မဟုတ္ေက ရခုိင္ဆုိေရလူမ်ိဳး အမ်ိဳးမ်ိဳး ဟုိသြီးနန့္ေရာ ေဒသြီးနန့္ေရာနန့္ပင္ ေပ်ာက္လားလီပါဖုိ့ကာလုိ့ ျပန္ေျပာလုိက္ပါေရ။
ေအအခါ ယင္းအခင္က ဟုတ္ပါေရ။ခုိင္ေက်ာ္ဆန္းေျပာစြာ မွန္ပါေရ။ယင္းပုိင္စိတ္ဓာတ္တိ ထားရပါဖုိ့လတ္။ေနာက္ ရခုိင္နန့္ဆုိင္ေရ သမုိင္းေၾကာင္းေခ်တိ၊ယင္းအခင္ ျဖတ္သန္းလာေရ ဘ၀တိကုိလည္း ကြ်န္ေတာ္ကုိ ေျပာျပပါေရ။ယင္းအခင္ပုိ့လုိက္ေတ နရီဂ်ာရာရခုိင္ျပကၡဒိန္ ကြ်န္ေတာ္အလုပ္လုပ္နိန္ေရ ရုးံခန္းထဲမွာ အခုထက္ထိ ရွိနိန္တုန္းပါ။ယင္းေၾကာင့္လည္း ယင္းအခင္ကုိ ေက်းဇူးတင္နိန္မိပါေရ။ယင္းအခင္ေရ ရခုိင္နန့္ဆုိင္ရာ သတင္းတိကုိ ရခုိင္အေပါင္းရုိ့ ဖတ္ရွူႏုိင္ေအာင္ သိကတ္ေအာင္ဆုိပနာ သတင္းဌါနတစ္ခုကုိ စိတ္ေစတနာ မွန္ကန္စြာျဖင့္ လုပ္ပီးနိန္ေရ မ်ိဳးခ်စ္ပုဂၢိဳလ္တစ္ေယာက္ပါ။ယင္းပုိင္အတြက္နန့္ ယင္းအခင္ကုိ ကြ်န္ေတာ္ေလးစားစိတ္ ျဖစ္ေပၚမိစြာကေတာ ့အဆန္းမဟုတ္ပါ။
လူတိုင္းလူတုိင္းမွာေတာ့ အားနည္းခ်က္ဆုိစြာေတာ့ ရွိစျမဲပါ။ေယေကေလ့ အတတ္ႏုိင္ဆုးံ အမ်ိဳးနန့္သီလကုိ ေစာင့္ထိန္းပနာ ကုိယ္အမ်ိဳး/ဘာသာသာသနာအတြက္ လုပ္ပီးစြာက ပုိလုိ့က်က္သေရ ရွိပါေရ။ပုိလုိ့လည္း ပီျပင္ပါေရ။ရခုိင္လူမ်ိဳးတုိင္း အမ်ိဳးနန့္ သီလကုိ တတ္ႏုိင္သေလာက္ေစာင့္ထိန္းပနာ ရခုိင္လူမ်ိဳးတိုးတက္ေရးကို လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ကတ္ပါစီလုိ့ ဆုမြန္ေကာင္းေတာင္းလုိက္ပါေရ။(ရြီေျမာက္ဦး-ခုိင္ေက်ာ္ဆန္း)
